Dag 34: Rúa - Santiago de Compostela

Vandaag willen we om 12u de pelgrimsmis in Santiago bijwonen. Om 5u loopt de gsm af en Jenny heeft wat moeite om uit haar bedje te komen. Even later wordt er op ons raam geklopt. Jenny, die geconcentreerd haar rugzak aan het maken is, schrikt zich bijna een ongeluk. Het zijn Bert en Lieveke, die op straat voorbij onze kamer stappen. Om iets na 6u zijn we ook weg, wel zonder ontbijt. Het is nog pikdonker en voor het eerst gebruikt Jenny haar hoofdzaklamp. Het is nodig om de pijlen en de schelpen te vinden. Soms is het inderdaad van: help, waar is de schelp.

Als het licht wordt lopen we Josette en Jean-Claude in, die net een plaspauze hebben genomen. Samen stappen we verder naar Lavacolla. De bijzonder tengere, maar pezige Josette blijkt een ware tgv te zijn. Bergop, bergaf, plat, het maakt allemaal niet uit, ze stapt altijd even snel. Vertwijfeld roept haar man Jean-Claude meermaals: "Tu vas encore me tuer!"

In Lavacolla komen we de eerste bar tegen. We kunnen eindelijk ontbijten, want suikerspiegel staat bijzonder laag. We treffen er ook Bert en Lieveke aan en even later komen ook Michel en Marie-Thérèse toe. Nog voor we verder gaan, duiken nog een heleboel oude bekenden op: de twee sympathieke Deense mannen, de kleine Sara met haar papa, de drie jonge Duitsers waarvan één een paar weken geleden is moeten vluchten voor Hugo's gesnurk. Tot onze verbazing zien we ook de deels verlamde Zwitser, die we heel in begin van onze tocht hebben ontmoet. Het wordt een fijn weerzien.

De kilometerpaaltjes vertellen ons dat we steeds dichter komen. Onze vrienden zijn late vijftigers en zestigplussers en zingen uit volle borst franse chansons van voor onze tijd. Het stapt plezierig. Op Monte de Gozo staan twee grote pelgrimsstandbeelden, die richting Santiago wijzen. Vandaar zien we voor het eerst de torens van de kathedraal van Santiago. De eindbestemming is in zicht. Hugo fotografeert de sandalen van Michel. Die loopt namelijk vanuit Frankrijk tot hier met blote voeten in eenvoudige lederen sandalen, zonder blaren te krijgen.

Na nog eens anderhalf uur stappen staan we op het plein voor de kathedraal. Bij iedereen rollen spontaan de tranen over de wangen of worden de ogen vochtig. Een mengeling van blijdschap dat we er zijn, tevredenheid dat we zo een mooie tocht hebben mogen maken en dat we zo vele fijne mensen hebben ontmoet. We omhelzen elkaar stevig. We zijn net op tijd voor de mis en gaan naar binnen. Zoals alle andere pelgrims zetten we onze rugzakken tegen de robuuste pilaren en schuiven in de banken. We zien vele oude bekenden, teveel om op te noemen. We wuiven naar ze of gaan ze een knuffel geven. Het is een ontroerend moment. Tijdens de mis danken we voor onze mooie tocht en denken aan iedereen die ons dierbaar is en was. Na de mis gaan we onze 'compostela' halen, een soort getuigschrift dat je de Camino te voet hebt gelopen. Even later zien we op een terrasje het koppel uit Québec en professor Yves terug, waarmee we helemaal in het begin van onze tocht opgetrokken hebben. En even later komt zelfs Yannick uit Bordeaux voorbij gestrompeld. Zonder nagels op zijn tenen weliswaar, maar hij heeft zijn Camino gedaan. Ook gekken hebben hun plaats in het hart van Sint-Jakob.

We weten nu dat de tocht zelf belangrijk is, niet zijn begin of zijn einde. Het is zoals het leven, niet het moment van je geboorte of je dood maken veel uit, maar wel wat je ertussenin met je leven aanvangt. De mensen die je gelukkig en soms ongelukkig hebt gemaakt. De mensen die je hebt zien komen en gaan. De fijne en moeilijke ervaringen. De tegenslagen die je hebt moeten verwerken en de kansen die je hebt gekregen. Zo is de Camino een perfecte weergave van een mensenleven, samengedrukt in 34 dagen. Onze Camino is heel mooi geweest en dat is ons leven tot nu ook. We wensen voor iedereen, ons dierbaar, dat het ook voor hen verder zo mag zijn.

Alle 818 km zijn onder onze voeten verdwenen. Hiermee sluiten we onze blog af. Fijn dat jullie hem hebben willen lezen en bedankt voor de vele reacties. Op 2 juli komen we weer thuis in het bronsgroen eikenhout.